Al enige tijd wordt ons gevraagd om stemadvies met betrekking tot monetaire hervorming. Sinds kort hebben enkele partijen daadwerkelijk (onderdelen ter) hervorming in het programma opgenomen. Bij deze een korte analyse.

Partij van de Dieren

Tijdens het Kamerdebat viel vooral de Partij voor de Dieren op, die ons verhaal geheel leek te begrijpen en te steunen. In hun verkiezingsprogramma zien we dat terug: De PvdD wil verder onderzoek naar democratische en transparante geldcreatie.

PvdD wil verder de bankensector reguleren en banken opdelen in nutsbanken en zakenbanken, zodat publieke bankfuncties bij crises niet met belastinggeld gered hoeven worden. Ze willen een groene investeringsbank voor het MKB. Banken worden verplicht tot transparantie over wat ze doen. Via de EU willen ze financiële transacties gaan belasten.

GroenLinks

Bij GroenLinks staat het onderwerp geldschepping in het programma. GroenLinks wil de financiële sector hervormen zodat deze de samenleving weer dient en de overgang naar een duurzame economie versnelt. Als belangrijke uitgangspunten bij hervorming m.b.t. geldschepping noemt GroenLinks democratische controle op geldschepping, het voorkomen van financiële zeepbellen, het creëren van ruimte voor publieke bestedingen. Ze willen dat nieuw geld in de productieve economie terecht komt en speculatie tegengaan. Wat betreft de precieze invulling van de hervorming wacht GroenLinks het rapport van de WRR af.

Er komt een Groene investeringsbank die de marktsector stimuleert om samen met de overheid meer te investeren in grote groene projecten, innovatie en duurzame landbouw. Buffers van banken gaan fors omhoog, zodat risico’s niet op de belastingbetaler afgewenteld worden. Risicovolle zakenbankactiviteiten worden gescheiden van spaartegoeden. GL wil internationale samenwerking voor heffing op financiële transacties, die speculatie tegengaat en markten stabiliseert. In de Tweede Kamer komt jaarlijks een debat over de staat van het financieel systeem.

SP

De SP toonde zich zeer geïnteresseerd in het onderwerp, maar in haar verkiezingsprogramma vinden we dat niet terug.

De SP wil een scheiding tussen spaar- en zakenbanken en een transactietaks. Ze wil een maximum aan de omvang van banken en hogere buffers. Plus een verbod op bank-verzekeraar combinaties. Een nationale Volksbank moet het vertrouwen van mensen in het bankwezen herstellen en als voorbeeld dienen voor andere financiële instellingen. Verder voorziet de SP een voor te bereiden ontvlechting van de Eurozone.

Piratenpartij

De Piratenpartij wil minder afhankelijkheid van commerciële banken die nu geld creëren. En daarom complementaire munten en alternatieve betalingssystemen stimuleren (zowel contant als digitaal). Op de lange termijn brengen ze geldcreatie onder bij een onafhankelijk, transparant orgaan dat werkt in het algemeen belang. Nieuw geld moet direct bij mensen terechtkomen en de falende 'trickle-down economy' moet veranderen in een 'trickle-up economy'.

Ze wil ‘Too big too fail’-banken voorkomen en kredietverstrekking loskoppelen van betalingsverkeer. Een nutsbank in overheidshanden zou uitsluitend risicoloos betalingsverkeer moeten faciliteren en betaalgegevens uit handen van private partijen houden. Verder wil de Piratenpartij de mogelijkheid uitwerken voor een muntunie anders dan de euro, met gelijk fiscaal beleid, met landen die cultureel en economisch op ons lijken.

DENK

DENK vindt dat het systeem van geldschepping uit de handen van de banken moet worden getrokken en onder controle van de burgers moet komen. En streeft naar een transparant en meer publiek geldsysteem.

DENK wil verder een Nationale Ondernemerskredietbank, te betalen uit een verhoging van de bankenbelasting.

De Vrijzinnige Partij

Geldschepping dient plaats te vinden in het algemeen belang en op een transparante wijze, die
democratisch te verantwoorden is. Geldcreatie moet volledig in handen van de overheid komen.

Pleit voor de invoering van een beperkte financiële transactiebelasting. Als het vertrouwen in de Euro afneemt moet iemand een bankrekening op elk moment kunnen omzetten naar een andere valuta eenheid of omgekeerd.

Lijst Mens en Spirit / Basisinkomen Partij / V-R

Creatie van geld moet worden gekoppeld aan iets van reële waarde en in omloop worden gebracht door een op te richten ‘coöperatieve gemeenschapsbank’ van alle burgers, transparant en democratisch. Deze houdt zich niet bezig met speculatie in welke vorm dan ook. Geldcreatie kan worden aangewend om te voorzien in de basisrechten op leven en werk (o.a. basisinkomen).

Alle spaar- en pensioengelden worden in deze nieuwe bank ondergebracht. Overheidseigendommen worden terug geleased en uiteindelijk gekocht. Zo wordt circa de helft van de Staatsschuld afgelost. Financiering van woonhuizen is vergelijkbaar, zodat hypotheken verdwijnen. Rente, inflatie en de dwang naar economische groei worden afgeschaft, zodat speculatie en het rondschuiven van geld niet meer nodig is. Het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) moet worden gestopt: het voldoet niet aan eisen van behoorlijk bestuur en is ongrondwettelijk. Men wil een complementair geldsysteem onderzoeken, onafhankelijker en meer gericht op lokale investeringen.

De Burgerbeweging

De Burger Beweging hevelt de macht tot geldschepping over naar óf de overheid, óf een nieuwe publieke bank.

Verder wil ze helder wie eigenaar is en zeggenschap heeft in het beleid van de banken. En vindt dat het huidige financiële systeem moet omgevormd worden naar een zuiver en dienstbaar financieel stelsel voor iedereen. Belangrijke punten hierbij zijn het zoveel mogelijk afschaffen van rente, inflatie en speculatief gebruik/misbruik van het systeem.

Partij van de Arbeid

Waar commerciële banken nu elke euro 25 keer mogen uitlenen, wil de PvdA dit terugbrengen naar 10 keer.

De PvdA wil dat banken zelf hun risicovolle zakenbankactiviteiten afscheiden van nutsactiviteiten. Ze wil de bankbelasting verhogen naar 1 miljard; banken blijven vrij van BTW en transactietaks. De PvdA wil een publiek-private investeringsbank voor het MKB die in publieke projecten investeert en krediet verstrekt aan het MKB. In publiek-private regionale investeringsmaatschappijen werken overheden, kennisinstituten en bedrijfsleven belastingvrij en met minder regels samen aan deze projecten. De PvdA wil de bankenunie binnen de EU volmaken en de verstrengeling van banken en overheden verder doorbreken.

D’66

D’66 voorziet geen nieuw beleid m.b.t. geldschepping en stelt: Vanwege het bijzondere vermogen om geld te scheppen van banken gelden er speciale en strenge regels voor banken. D’66 was voorstander aanscherping na de crisis.

D’66 is voor maatregelen die risico’s verkleinen of diversifiëren. D’66 wil meer concurrentie in de bankensector. Het moet makkelijker worden over te stappen. Technisch-financiële- startups moeten de diversiteit vergroten. D’66 wil het aanjagen van schulden door fiscale regels tegengaan en renteaftrek op schulden beperken. Een publieke investeringsbank moet schone en duurzame economische groei, gebiedsontwikkeling en een verbeterde digitale infrastructuur financieren. Voor onderwijs, kennis & innovatie, de digitale economie en de transitie naar duurzaamheid ziet D’66 de combinatie van publieke en private investeringen. D’66 verwacht dat blockchaintechnologie het leven makkelijker maakt. De investeringsbank moet samen met bedrijven en wetenschappelijke instellingen hiermee gaan experimenteren.

50Plus