Wat zou jij doen als je Draghi was? - Discussieavond

De SP organiseert op 26 januari samen met Ons Geld een avond over de Europese Centrale Bank (ECB). Bij de SP groeit verbazing en ongenoegen over het functioneren van de ECB. Ze wil de discussie aangaan over de maatschappelijke rol van de centrale bank en de controle daarop. Ook wil ze inzicht krijgen in de alternatieven voor het huidige ECB-beleid.

De ECB is de centrale bank van de Europese commerciële banken. Niet van lidstaten, noch van de burgers. Autonoom voert ze haar beleid uit, en gaat daarbij vaak op de stoel van de politiek zitten. Dit met ingrijpende gevolgen voor Europa en haar inwoners. Lange tijd is het bestaan van een ‘autonome' centrale bank, kritiekloos aanvaard. Daar lijkt nu verandering in te komen. Onder leiding van SP-Tweede Kamerlid Arnold Merkies wordt hierover gediscussieerd.

Wat zou jij doen als je Draghi was?

Ons Geld helpt de debatavond mee organiseren. Dat leverde reacties van mensen die het onverstandig vinden als wij met een politieke partij lieren. Dan doen wij ook niet. Wij helpen het maatschappelijk debat. Als de VVD ons vraagt aan een debat mee te werken, doen we dat net zo lief. Hervorming van ons geldstelsel gaat alle partijen aan: rood, groen én de andere kleuren.

Wij moedigen iedereen aan om geldschepping op de agenda te zetten. Dat is voor heel het politieke spectrum van belang. Het debat erover moet worden aangewakkerd. Hoe langer we daarmee wachten, hoe groter de voedingsbodem voor populisme en dictatuur.

De avond in Den Haag

Op 26 januari gaat het over het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB). Daarover wil de SP discussiëren. Dat is een serieuze stap, na decennia waarin de politiek dacht het geldstelsel aan banken te moeten toevertrouwen.

Aan het woord komen: Wim Boonstra (Rabobank), Dirk Bezemer (RU Groningen), Hans de Geus (RTLZ) en Edgar Wortmann (Ons Geld).

De avond vindt plaats op donderdag 26 januari in het Paard van Troje, Prinsengracht 12, 2512 GA Den Haag. Aanvang 19:15. Toegang is gratis, het aantal plaatsen beperkt.

Aanmelden

Ons Geld en ECB-beleid

Met burgerinitiatief Ons Geld betoogden we dat het geldstelsel een maatschappelijke zaak is, waarover de wetgever moet beschikken. Dit heeft zij echter nagelaten, waardoor we nu zijn opgescheept met een oncontroleerbare ECB. Daarover schreven wij aan de Tweede Kamer:

“Er wordt binnen Europa ongekend groot vertrouwen gesteld in een kleine groep deskundigen, waarvan de ambtsinstructie luidt dat het hen niet is toegestaan instructies aan te nemen van instellingen, organen of instanties van de Unie, van regeringen van lidstaten of van enig ander orgaan (art. 130 VwEU). Een equivalente ambtsinstructie ten aanzien van wensen uit andere -bijvoorbeeld financiële- kringen ontbreekt. Met de ECB heeft het bankwezen zich binnen de EU een supranationale facilitaire organisatie verschaft, die in belangrijke mate is verheven boven de democratieën die zij met haar monetaire macht beheerst.” (Memo geldstelsel - p. 32-33)

Een centrale ‘bad bank'?

Hoogste tijd dat de politiek zich monetair gaat roeren. Daartoe heeft ze thans ook alle aanleiding. De ECB biedt nu gratis financiering aan multinationals en commerciële banken. Die kunnen hun toch al dominante positie zo versterken. Ondertussen is de ECB zelf bezig een ‘bad bank' te worden. Activa van kwetsbare banken neemt ze op, om het stelsel overeind te houden. Private beleggers kiezen intussen voor minder risicovolle posities. In Europa leidt dat tot kapitaalvlucht van zuid naar noord. In een aanvankelijk geheim gehouden kamerbrief zet de minister uiteen dat dit een socialisering van risico is: “een verschuiving van risico van privaat naar publiek”. Middels een petitie tracht financieel specialist Marcus Stevens hiervoor aandacht te vragen. Wellicht komt dit de 26e ook aan bod.

Veilige bankrekening

Met het burgerinitiatief hebben we gepleit voor een ‘veilige bankrekening', zodat geld veilig kan worden gespaard, zonder dat een bank er risicovolle dingen mee doet. Dat werd met unanimiteit opgepakt door de politiek! Ongetwijfeld heeft dat bij banken alarmbellen doen luiden. Veilige bankrekeningen bestaan nu niet. Daardoor is de samenleving gedwongen te delen in financiële verliezen, en kan ze gammele banken niet failliet laten gaan. Hierdoor hebben banken wel de lusten, maar niet de lasten van hun risicovolle ondernemingen.

Digitaal overheidsgeld

Ook vroegen wij aandacht voor digitaal geld. Met digitaal overheidsgeld kunnen de problemen van de EU in relatief korte tijd worden opgelost. Naarmate bankgeld door digitaal overheidsgeld wordt vervangen, kunnen schulden worden afgelost, en kan Europa uit de schuldklem worden bevrijd. Digitaal geld kan echter ook anders worden aangewend. Bijvoorbeeld op de wijze waarop banken dat gewend zijn, ter vergroting van schulden en afwenteling van risico's op het publiek. De politiek moet daar een stokje voor steken. Niet langer mag ze haar monetaire taak verzaken, zeker niet daar de monetaire instrumenten van de toekomst, nu op de tekentafel liggen. Niet de bank, maar “de wet regelt het geldstelsel”. Zo is het grondwettelijk aan de wetgever opgedragen (artikel 106 Gw).

Bankgeld of overheidsgeld?

De politiek komt maar traag uit de startblokken, wat het geldstelsel betreft. Des te sneller gaan de banken. Openlijk hebben ze ons voor communisten uitgemaakt. Maar heimelijk spitsten ze de oren. Niet lang na de hoorzitting over Ons Geld, kondigde De Nederlandse Bank aan digitaal geld te gaan onderzoeken. Inmiddels heeft het onderwerp ook de ECB bereikt. Digitaal geld én de veilige bankrekening staan er op de agenda. ECB-bestuurder Yves Mersch trad daar onlangs over naar buiten. Proberen zij de politiek voor te zijn, door zelf enigszins in de goede richting te gaan bewegen? Dat is op zich al winst. Maar geen reden om het aan banken over te laten. Zoals banken geld vormgeven, blijft het bloot staan aan risico en inflatie, blijven schulden de samenleving beklemmen, en worden financiële risico's onverminderd gesocialiseerd

Voor banken is het geldstelsel voorwerp van commerciële exploitatie. Het is aan de politiek om te zorgen dat het geldstelsel niet wordt geëxploiteerd, maar maatschappelijk verantwoord wordt beheerd. Een goed geldstelsel laat de samenleving stabiel en ten volle bloeien, onbelast door financiële crises, kunstmatige beperkingen en nodeloze schuld. Een goed geldstelsel is het middel dat populisme en onveiligheid kan doen verdwijnen, door bestaanszekerheid en welvaart voor iedereen.

Reden genoeg dus, om het ECB beleid te bespreken. Ook met de SP.